
Kiedy pani Maria z Warszawy usłyszała, że zdobyła „tylko 69 punktów”, nie rozumiała, co to znaczy. Sparaliżowana od pasa w dół po wypadku samochodowym, samodzielnie potrafi zrobić herbatę i umyć zęby. Dla systemu – to wystarczający dowód samodzielności. Dla niej – wyrok: brak świadczenia wspierającego, 215,84 zł zasiłku i codzienna walka o przetrwanie.
System, który miał pomagać, a zostawia w tyle
W 2024 roku wprowadzono długo oczekiwane świadczenie wspierające – nowy filar polityki społecznej dla osób z niepełnosprawnościami. Miało ono zapewnić niezależność finansową osobom dorosłym i zdjąć ciężar z rodzin, które dotąd musiały rezygnować z pracy, by się nimi opiekować.
W praktyce system już na starcie podzielił środowisko.
Według danych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz analiz Infor.pl, próg kwalifikacyjny ustalono wysoko. W 2024 roku wynosił 87 punktów, w 2025 r. obniżono go do 78, a od 2026 r. świadczenie obejmie osoby z poziomem potrzeby wsparcia 70–77 punktów.
W efekcie świadczenie otrzymało ponad 120 000 osób, lecz około 66 000 – w tym wielu z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności – odeszło z kwitkiem. Wśród nich osoby niewidome, po urazach rdzenia czy z porażeniem kończyn dolnych.
Herbata jako dowód samodzielności
Wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON) określają tzw. poziom potrzeby wsparcia. Każda codzienna czynność – jedzenie, ubieranie się, higiena – ma swoją punktację.
Absurd polega na tym, że jeśli ktoś potrafi samodzielnie przygotować posiłek, włączyć pralkę czy wyjść z domu przy pomocy wózka, może nie przekroczyć wymaganego progu.
Pani Maria mówi:
„Nie prosiłam o litość, tylko o równe traktowanie. Skoro nie mogę chodzić, ale potrafię włączyć czajnik, to znaczy, że jestem samodzielna? Te punkty wymyślił ktoś, kto nie zna życia z niepełnosprawnością.”
Takich historii są tysiące. Ludzie, którzy codziennie walczą o godność, przegrywają z tabelą.
215,84 zł miesięcznie – symbol zapomnianych
Ci, którzy nie „łapią się” na świadczenie wspierające, mogą liczyć tylko na zasiłek pielęgnacyjny. Jego wysokość wynosi 215,84 zł miesięcznie i – jak informuje MRiPS – nie wzrośnie aż do 2028 roku.
To kwota, która nie wystarcza na rehabilitację czy sprzęt pomocniczy. Tymczasem osoby, które przekroczyły próg punktowy, otrzymują od kilkuset do ponad czterech tysięcy złotych miesięcznie.
Świadczenie wspierające stanowi od 40 % do 220 % renty socjalnej, której wysokość (od marca 2025 r.) wynosi 1 878,91 zł brutto. Oznacza to, że miesięczna wypłata może wynosić od ok. 750 zł do ponad 4 100 zł.
Różnica między 215 zł a 4 000 zł to nie kwestia komfortu – to różnica między przetrwaniem a rezygnacją z leczenia.
Nadzieja w nowelizacji, której nie ma
Środowiska osób z niepełnosprawnościami apelują o obniżenie progu punktowego do 60. Argumentują, że obecne zasady faworyzują tylko najbardziej poszkodowanych, a ignorują potrzeby setek tysięcy osób z umiarkowanym stopniem.
Eksperci cytowani przez Infor.pl twierdzą jednak, że nie ma planów dalszego obniżenia progu poniżej 70 punktów. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie zapowiedziało takiej zmiany w harmonogramie na lata 2025–2026.
Oficjalny plan przewiduje trzy etapy wdrażania systemu (87 pkt → 78 pkt → 70 pkt) i nie zakłada czwartego etapu z progiem 60 pkt. Choć MRiPS zapowiada analizę programu w 2027 roku, nie ma gwarancji, że próg zostanie obniżony.
Głos, którego nikt nie słyszy
Organizacje społeczne, takie jak Fundacja Avalon czy Stowarzyszenie Otwarte Drzwi, alarmują: system nie rozumie różnorodności niepełnosprawności.
Osoby z umiarkowanym stopniem – np. niewidome, z dystrofią mięśniową czy po amputacjach – funkcjonują pozornie samodzielnie, ale w praktyce mierzą się z wykluczeniem zawodowym, trudnościami w transporcie i stresem finansowym.
Przedstawicielka Fundacji Avalon podczas debaty w 2025 roku powiedziała:
„Niepełnosprawność to nie zero-jedynkowy stan. To codzienność, w której człowiek potrzebuje wsparcia w różnych sferach życia – nie tylko wtedy, gdy nie może sam zjeść.”
Nie tylko liczby – ludzie za decyzjami
Każda decyzja WZON to czyjeś życie.
Pan Krzysztof z Lublina, były kierowca autobusu, po wypadku został sparaliżowany od pasa w dół. Jego wynik: 71 punktów – o jeden więcej niż próg. Dostał świadczenie wspierające w wysokości 1 800 zł. Gdyby otrzymał 69 punktów, nie dostałby nic.
„Czuję się, jakbym wygrał los na loterii. Ale to nie powinno być loteria, tylko system, który widzi człowieka.”
Granica między pomocą a jej brakiem jest tu dramatycznie cienka.
Czas na zmianę myślenia
System punktowy miał być obiektywny i przejrzysty. Dziś coraz częściej staje się narzędziem wykluczenia. Wymaga zmiany – nie tylko technicznej, ale i etycznej.
Organizacje i eksperci proponują:
-
ocenę indywidualną, a nie tylko punktową,
-
waloryzację zasiłków pielęgnacyjnych,
-
udział psychologów i terapeutów w procesie orzekania,
-
jawne kryteria WZON, aby uniknąć uznaniowości.
Bez tych zmian system wciąż będzie faworyzował tych, którzy „mieszczą się w tabeli”, zamiast tych, którzy realnie potrzebują wsparcia.
Podsumowanie
-
Ponad 120 000 osób otrzymało świadczenie wspierające, ale około 66 000 – mimo niepełnosprawności – nie spełniło progu.
-
Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności żyją za 215,84 zł miesięcznie, bez perspektywy waloryzacji.
-
MRiPS nie planuje dalszego obniżenia progu punktowego poniżej 70 pkt.
-
Świadczenie wspierające wymaga reformy, by odpowiadało na realne potrzeby.
-
Głos osób z niepełnosprawnościami musi być częścią publicznej dyskusji.
FAQ
Dlaczego osoby z umiarkowaną niepełnosprawnością nie dostają świadczenia wspierającego?
Bo nie przekraczają progu 70 punktów w ocenie WZON.
Czy planowana jest zmiana przepisów?
Na razie nie – MRiPS nie zapowiedziało obniżenia progu poniżej 70 punktów.
Ile wynosi świadczenie wspierające?
Od ok. 750 zł (40 % renty socjalnej) do ponad 4 100 zł (220 %).
Co mogą zrobić osoby, które nie spełniły progu?
Odwołać się od decyzji i szukać wsparcia w organizacjach społecznych.
Dołącz do rozmowy
Podziel się swoją historią lub opinią w komentarzu. Każdy głos ma znaczenie – zwłaszcza głos tych, których system nie słyszy.
Źródła
-
Infor.pl – 60 000 osób bez świadczenia wspierającego przez 70 punktów
-
W.niepelnosprawni.pl – Ponad 120 tys. osób otrzymuje świadczenie wspierające
-
ZUS – Świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnością
-
Infor.pl – Reguły i przykłady: zasiłek pielęgnacyjny 215,84 zł
-
Niepelnosprawni.pl – Co daje umiarkowany stopień niepełnosprawności
