Wyzwania i potrzeby osób z niepełnosprawnościami – czas na zmiany w polskim prawie
Wyobraź sobie, że codzienne wyjście z domu wiąże się z niepewnością: czy zostaniesz wpuszczony do sklepu, restauracji lub autobusu, jeśli towarzyszy Ci pies, który pozwala Ci funkcjonować samodzielnie? Dla wielu osób z niepełnosprawnościami to codzienna rzeczywistość. Choć przepisy chronią psy asystujące, w Polsce nadal brakuje regulacji, które uwzględniałyby inne zwierzęta wspierające, takie jak koty terapeutyczne czy psy wspierające emocjonalnie (ESA). Czas, by to zmienić.
Zwierzęta wspierające – obecny stan prawny w Polsce
W Polsce jedynie psy asystujące są formalnie uznane za zwierzęta wspierające osoby z niepełnosprawnościami. Mogą one wchodzić do miejsc publicznych, takich jak sklepy, restauracje, środki transportu czy placówki medyczne, pod warunkiem że właściciel posiada odpowiednią legitymację, a pies jest oznakowany.
Według szacunków organizacji pozarządowych w Polsce funkcjonuje kilkaset psów asystujących, z czego większość wspiera osoby niewidome lub słabowidzące. Niestety brak regulacji dotyczących innych zwierząt wspierających sprawia, że osoby z zaburzeniami psychicznymi, autyzmem czy innymi niepełnosprawnościami często pozostają bez ochrony prawnej, mimo że zwierzęta te są niezbędne w ich codziennym życiu.
Dla porównania, w USA przepisy uznają także zwierzęta wspierające emocjonalnie, które pomagają w radzeniu sobie z PTSD, depresją czy zaburzeniami lękowymi. Zwierzęta te mogą mieszkać z właścicielami w miejscach z zakazem trzymania zwierząt, a ich obecność w przestrzeni publicznej jest coraz bardziej akceptowana.
Jak zwierzęta wspierają osoby z niepełnosprawnościami?
Badania naukowe potwierdzają ogromny wpływ zwierząt wspierających na zdrowie psychiczne i fizyczne ich właścicieli.
- Koty terapeutyczne: Badanie opublikowane w „Journal of Psychiatric Research” wykazało, że kontakt z kotami terapeutycznymi obniża poziom kortyzolu (hormonu stresu) o 25% i zmniejsza uczucie osamotnienia.
- Psy ESA: U osób cierpiących na PTSD obecność psa ESA redukuje objawy stresu pourazowego nawet o 30%, poprawia jakość snu oraz obniża ciśnienie krwi.
- Hipoterapia: Terapia z udziałem koni pomaga osobom z niepełnosprawnościami ruchowymi poprawić równowagę, koordynację oraz wzmocnić mięśnie. W Polsce działa kilkaset ośrodków oferujących hipoterapię, jednak dostępność takich usług wciąż pozostaje ograniczona – oczywiście mówimy o terapii, a nie o robieniu zakupów z koniem w supermarkecie. 😊
Te liczby pokazują, jak ogromny potencjał terapeutyczny mają zwierzęta – niezależnie od ich gatunku.
Przykłady problemów w codziennym życiu
Brak regulacji dotyczących zwierząt innych niż psy asystujące prowadzi do wielu nieporozumień i trudności w codziennym funkcjonowaniu ich właścicieli.
Maria i jej kot terapeutyczny
Maria, cierpiąca na zespół stresu pourazowego, korzysta z pomocy kota terapeutycznego. Gdy próbowała wejść z kotem w transporterze do centrum handlowego, ochrona odmówiła jej wstępu, tłumacząc, że „zwierzęta są zabronione”. Maria musiała zrezygnować z zakupów, a stresująca sytuacja pogłębiła jej lęki.
Marek i pies ESA
Marek, który zmaga się z depresją, korzysta z obecności psa ESA, który pomaga mu w codziennym funkcjonowaniu. Kiedy próbował wejść z psem do restauracji, obsługa odmówiła wstępu, twierdząc, że nie ma odpowiednich dokumentów potwierdzających status psa.
Ania i hipoterapia
Ania, która zmaga się z porażeniem mózgowym, uczestniczy w zajęciach hipoterapii, które pomagają jej poprawić równowagę i koordynację. Chociaż terapia przynosi znakomite efekty, rodzina musi ponosić wysokie koszty, ponieważ brakuje systemowego wsparcia finansowego dla takich działań.
Dlaczego zmiany w prawie są konieczne?
Obecne przepisy nie odpowiadają na potrzeby wszystkich osób z niepełnosprawnościami, które korzystają ze zwierząt wspierających. Polska mogłaby wzorować się na regulacjach z innych krajów, wprowadzając rozwiązania takie jak:
- Uznanie zwierząt wspierających emocjonalnie (ESA) za część systemu wsparcia zdrowotnego.
- Szkolenia dla właścicieli lokali publicznych i ich pracowników na temat roli zwierząt wspierających oraz obowiązujących przepisów.
- Ułatwienia dla osób korzystających z hipoterapii, np. poprzez dofinansowanie zajęć.
Korzyści dla społeczeństwa
Akceptacja zwierząt wspierających to nie tylko pomoc dla ich właścicieli, ale także korzyści dla społeczeństwa. Wprowadzenie bardziej otwartych regulacji może:
- Redukować stres i poprawiać atmosferę w miejscach publicznych.
- Budować empatię i zrozumienie wobec osób z niepełnosprawnościami.
- Promować zdrowy styl życia i świadomość na temat terapii z udziałem zwierząt.
Jak możemy działać?
Zmiana prawa wymaga zaangażowania społeczeństwa oraz organizacji pozarządowych. Możemy wspierać takie działania poprzez:
- Kampanie społeczne zwiększające świadomość na temat roli zwierząt wspierających.
- Podpisywanie petycji w sprawie zmian legislacyjnych.
- Edukację lokalnych społeczności poprzez warsztaty i szkolenia.
Czy Polska jest gotowa na zmiany?
Czy wprowadzenie takich regulacji mogłoby wpłynąć pozytywnie na życie osób z niepełnosprawnościami i edukację społeczeństwa? Czy akceptacja kotów terapeutycznych, psów ESA czy innych zwierząt jako pełnoprawnych terapeutów jest realna w polskich warunkach? Podziel się swoimi przemyśleniami w komentarzach i wesprzyj inicjatywy na rzecz zmiany prawa!
Źródła:
- Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jednolity na stronie ISAP)
- Artykuł w „Journal of Psychiatric Research” dotyczący wpływu zwierząt terapeutycznych na zdrowie psychiczne
- Polskie Towarzystwo Hipoterapeutyczne – informacje o hipoterapii
- Americans with Disabilities Act (ADA) – regulacje ESA w USA
