System opieki zdrowotnej nie nadąża za potrzebami osób z niepełnosprawnościami – konieczne zmiany

Osoba na wózku inwalidzkim napotyka schody – symbol barier w dostępie do opieki zdrowotnej dla osób z niepełnosprawnościami.

Wyobraź sobie, że potrzebujesz rehabilitacji po operacji, ale najbliższy termin to za pół roku. Albo że nie możesz dostać się do gabinetu lekarskiego, bo brakuje podjazdu. Dla wielu osób z niepełnosprawnościami to codzienność – co gorsza, wpływa to nie tylko na dostęp do leczenia, ale również na jego jakość.

System ochrony zdrowia w Polsce, choć formalnie dostępny dla wszystkich, wciąż nie uwzględnia realnych potrzeb osób z niepełnosprawnościami – zarówno fizycznymi, jak i sensorycznymi czy intelektualnymi. Mimo licznych apeli i analiz eksperckich, zmiany w przepisach postępują zbyt wolno.

Główne problemy w systemie

1. Trudności z dostępnością fizyczną i organizacyjną

  • Brak wind, podjazdów i dostosowanych toalet w wielu placówkach
  • Długie kolejki do rehabilitacji, specjalistów i psychologów
  • Trudności w dostępie do tłumaczy PJM (Polskiego Języka Migowego)
  • Brak wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi podczas wizyt lekarskich

„Nie mogę sama iść do lekarza, bo nie zrozumiem wszystkiego, a nie zawsze ktoś może mi towarzyszyć” – mówi 32-letnia Anna z Łodzi, osoba z niepełnosprawnością intelektualną.

2. Niska świadomość i kompetencje kadry medycznej

  • Lekarze i pielęgniarki często nie są przygotowani do pracy z osobami z różnymi rodzajami niepełnosprawności
  • Brakuje szkoleń z komunikacji alternatywnej i wspomagającej
  • Pacjenci zgłaszają przypadki dyskryminacji i niezrozumienia ich sytuacji

3. Systemowe braki i ograniczenia prawne

  • Przepisy nie uwzględniają indywidualnych potrzeb zdrowotnych osób z niepełnosprawnościami
  • Finansowanie rehabilitacji, wsparcia psychologicznego i sprzętu ortopedycznego jest niewystarczające
  • Brakuje standardów dostępności usług zdrowotnych

Co należy zmienić?

Zgodnie z analizami Fundacji Avalon i uwagami Rzecznika Praw Pacjenta:

  • Potrzebne są zmiany ustawowe, które zagwarantują realną dostępność świadczeń zdrowotnych
  • Należy rozszerzyć katalog usług gwarantowanych (np. rehabilitacja w domu, tłumacze PJM)
  • System skierowań i kolejek musi uwzględniać priorytety wynikające z niepełnosprawności
  • Trzeba zainwestować w szkolenia dla kadry medycznej i personelu pomocniczego

Głos ekspertów i przyszłe kierunki

Dr Agnieszka Wołowicz z Fundacji Avalon podkreśla, że konieczne jest podejście systemowe:

„Nie wystarczy drobna nowelizacja. Potrzebujemy całościowego programu wsparcia zdrowotnego dla osób z niepełnosprawnościami.”

Również Biuro Rzecznika Praw Pacjenta planuje opracowanie rekomendacji dotyczących obowiązków placówek zdrowotnych względem pacjentów ze szczególnymi potrzebami.

Z kolei rzecznik prasowy Narodowego Funduszu Zdrowia, Andrzej Troszyński, zauważa:

„Wprowadzamy sukcesywnie rozwiązania poprawiające dostępność – m.in. w ramach programów profilaktycznych czy pilotażowych projektów telemedycyny. Ale zdajemy sobie sprawę, że potrzeba znacznie szerszych działań.”

Przykład z życia: Marcin i walka o dostęp do rehabilitacji

Marcin, 44 lata, mieszka w mniejszej miejscowości. Po wypadku samochodowym porusza się na wózku:

„Musiałem czekać 5 miesięcy na rehabilitację, bo w moim powiecie jest tylko jeden ośrodek. A transport? Prywatnie 200 zł w jedną stronę, a refundacji brak.”

Dzięki pomocy organizacji społecznej udało mu się skorzystać z turnusu rehabilitacyjnego. Ale wielu w podobnej sytuacji takiej szansy nie ma.

FAQ – najczęstsze pytania

Czy ustawa o dostępności dotyczy placówek zdrowotnych? Tak, ale jej zapisy są często niewystarczająco egzekwowane i nie obejmują wszystkich aspektów dostępności.

Czy NFZ refunduje tłumacza języka migowego? Obecnie nie, choć organizacje pozarządowe apelują o wprowadzenie takiego świadczenia.

Czy lekarz ma obowiązek dostosować komunikację do osoby z niepełnosprawnością intelektualną? Formalnie – tak, zgodnie z prawami pacjenta. W praktyce – zależy to od wiedzy i empatii personelu.

Czy są plany zmian? Tak, trwają prace nad nowelizacją przepisów, ale konkretne terminy nie są jeszcze znane.

Podsumowanie i wezwanie do działania

System opieki zdrowotnej w Polsce nie spełnia dziś oczekiwań wielu osób z niepełnosprawnościami. Potrzebne są zmiany legislacyjne, ale też większa wrażliwość i wiedza wśród pracowników ochrony zdrowia.

Udostępnij ten artykuł, jeśli uważasz, że każdy powinien mieć prawo do leczenia bez barier.

Źródła

Dostęp do stomatologii dla osób z niepełnosprawnościami: czas na konkretne zmiany

Dentystka w maseczce i rękawiczkach podczas leczenia pacjenta – symbol dostępnej i bezpiecznej opieki stomatologicznej dla osób z niepełnosprawnościami.

Czy wiesz, że dla wielu osób z niepełnosprawnościami zwykła wizyta u dentysty to prawdziwe wyzwanie? Dla Anny, poruszającej się na wózku, znalezienie gabinetu z podjazdem i lekarza gotowego do współpracy zajęło ponad miesiąc. Każdy telefon kończył się odmową – albo brak miejsca, albo brak dostosowania. Dlaczego tak trudno o podstawową opiekę stomatologiczną, gdy masz specjalne potrzeby? Dziś zagłębiamy się w temat dostępnej stomatologii i sprawdzamy, co się zmienia na lepsze – i co możemy zrobić, by przyspieszyć te zmiany.

Dlaczego osoby z niepełnosprawnościami mają ograniczony dostęp do dentysty?

Bariery architektoniczne i organizacyjne

Wiele gabinetów stomatologicznych nie jest dostosowanych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami ruchowymi. Brakuje podjazdów, wąskie drzwi uniemożliwiają swobodne manewrowanie wózkiem, a wysokie fotele bez regulacji stanowią poważną przeszkodę. Co więcej, nie każdy pacjent może przesiąść się samodzielnie – brak asysty lub odpowiednich narzędzi uniemożliwia wykonanie nawet podstawowego zabiegu.

Brak wyszkolonego personelu

Nie wszyscy lekarze dentyści i ich asystenci są przygotowani do pracy z osobami ze szczególnymi potrzebami. Chodzi tu nie tylko o znajomość technik, ale również o odpowiednią postawę – empatię, cierpliwość i umiejętność komunikacji. Dla wielu osób z niepełnosprawnością intelektualną lub sensoryczną nawet sama wizyta może być stresująca – personel musi potrafić stworzyć poczucie bezpieczeństwa.

Problemy z finansowaniem

Koszty leczenia stomatologicznego w prywatnych gabinetach często są zbyt wysokie, a w placówkach publicznych brakuje wyspecjalizowanego sprzętu lub personelu. Czas oczekiwania na wizytę może wynosić wiele miesięcy. Ponadto nie wszystkie procedury są refundowane przez NFZ, co stawia osoby z niepełnosprawnościami w trudnej sytuacji – muszą wybierać między zdrowiem a budżetem.

Nowe inicjatywy wspierane przez Unię Europejską

Wspieranie dostępnej stomatologii

W 2024 roku rozpoczęto szereg projektów dofinansowanych ze środków unijnych, mających na celu poprawę dostępności usług stomatologicznych. Jednym z nich jest inicjatywa opisana przez portal ngo.pl, obejmująca m.in.:

  • szkolenia dla lekarzy i personelu medycznego z zakresu opieki nad osobami z różnymi rodzajami niepełnosprawności,

  • tworzenie ogólnokrajowej sieci dostępnych gabinetów dentystycznych,

  • opracowanie standardów dostępności i systemów certyfikacji placówek przyjaznych osobom z niepełnosprawnościami.

Inwestycje w dostosowanie placówek

Dzięki funduszom unijnym gabinety mogą ubiegać się o dofinansowanie na zakup podnośników, specjalnych foteli, wind i dostosowanie toalet. Coraz więcej placówek korzysta z tego wsparcia, a lokalne samorządy chętniej współpracują z organizacjami pozarządowymi.

Promocja wiedzy i świadomości

Unia Europejska finansuje także kampanie informacyjne zwiększające świadomość wśród pacjentów i personelu medycznego. Chodzi o przełamywanie stereotypów i pokazanie, że opieka stomatologiczna dla osób z niepełnosprawnościami jest nie tylko możliwa, ale i konieczna.

Co możesz zrobić, by poprawić sytuację?

Szukaj i dziel się informacjami

Jeśli znasz gabinet stomatologiczny przyjazny osobom z niepełnosprawnościami – nie zatrzymuj tej informacji dla siebie. Polecaj go w mediach społecznościowych, forach internetowych i grupach tematycznych. Tego typu polecenia są dla wielu osób bezcennym źródłem informacji.

Zgłaszaj problemy i braki

Zgłaszaj przypadki braku dostępności lub niewłaściwego traktowania – do NFZ, do Rzecznika Praw Pacjenta, a także lokalnych mediów i organizacji działających na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Każda interwencja może pomóc zmienić rzeczywistość.

Wspieraj organizacje i inicjatywy oddolne

Organizacje pozarządowe to często jedyne podmioty, które realnie walczą o prawa pacjentów z niepełnosprawnościami. Ich działania edukacyjne, szkoleniowe i rzecznicze są podstawą długofalowych zmian. Nawet drobne wsparcie – udostępnienie posta, wpłata na zrzutkę czy udział w wydarzeniu – ma znaczenie.

Przykłady dobrych praktyk

Mobilne gabinety stomatologiczne

W województwie podkarpackim i kujawsko-pomorskim działają mobilne gabinety, które odwiedzają DPS-y, domy środowiskowe i osoby prywatne. Pojazdy są wyposażone w sprzęt najwyższej klasy i umożliwiają wykonanie zabiegów stomatologicznych na miejscu. Przykład: Mobilny gabinet Podkarpackiego OW NFZ

Specjalistyczne centra leczenia

Uniwersyteckie Kliniki Stomatologiczne w Gdańsku i Krakowie posiadają zespoły zajmujące się leczeniem pacjentów z niepełnosprawnościami. Dodatkowo prowadzą szkolenia dla studentów, co zwiększa szansę na systemową poprawę w przyszłości.

Przykład lokalnej współpracy

W Łodzi stowarzyszenia działające na rzecz osób z autyzmem we współpracy z samorządem stworzyły bazę gabinetów spełniających minimalne kryteria dostępności – lista ta jest stale aktualizowana i dostępna online.

Podsumowanie: Twoje działanie ma znaczenie

Zmiana nie wydarzy się sama z siebie. Każda informacja, komentarz, udostępnienie czy zgłoszenie problemu to krok ku lepszemu systemowi opieki zdrowotnej. Osoby z niepełnosprawnościami zasługują na taką samą jakość opieki stomatologicznej jak wszyscy inni – bez wyjątków, bez łaski. Tylko działając razem, możemy sprawić, że gabinet dentystyczny stanie się miejscem naprawdę dostępnym dla wszystkich.


Źródła:

Rewolucja w podejściu do transportu osób z niepełnosprawnością – jak nowoczesne showroomy zmieniają rzeczywistość

Nowoczesne wnętrze karetki – symulacja transportu pacjenta z niepełnosprawnością w showroomie medycznym

Czy zastanawiałeś się kiedyś, jak wygląda podróż osoby z niepełnosprawnością od momentu wezwania karetki aż po dotarcie do szpitala? Dla wielu z nas to niewyobrażalne doświadczenie pełne barier, stresu i fizycznego dyskomfortu. Z pozoru prosty proces może okazać się skomplikowaną przeprawą przez niedostosowane środowisko, brak przeszkolenia personelu i niewygodne, często przestarzałe wyposażenie karetek. Dla Ani, która porusza się na wózku, każda podróż karetką to walka o zachowanie godności, autonomii i poczucia bezpieczeństwa. Opowiada, że najgorszy jest moment przenoszenia do pojazdu, kiedy czuje się bezradna i wystawiona na widok publiczny. Dziś jednak pojawia się realna nadzieja – nowoczesne showroomy symulujące podróż pacjenta zmieniają sposób, w jaki projektujemy i rozumiemy transport medyczny osób z niepełnosprawnościami. To miejsca, w których doświadczenie spotyka się z technologią, a teoria z praktyką.

Czym jest showroom symulacji podróży pacjenta?

Showroom symulacji podróży to przestrzeń zaprojektowana z myślą o testowaniu i doskonaleniu każdego etapu transportu medycznego – od chwili wezwania pomocy, przez kontakt z zespołem ratowniczym, wniesienie pacjenta do karetki, aż po przewóz do placówki medycznej i przekazanie do szpitala. Choć showroom nie symuluje pracy dyspozytorni czy ruchu ulicznego, to pozwala realistycznie odwzorować kluczowe momenty kontaktu pacjenta z zespołem medycznym.

Dzięki zaawansowanym technologiom, interaktywnym rozwiązaniom i realistycznym symulacjom możliwe jest praktyczne przetestowanie rozwiązań, które mają realny wpływ na komfort, bezpieczeństwo i poczucie sprawczości osób z niepełnosprawnościami. Dodatkowo showroomy pozwalają na analizowanie zachowań zespołów ratowniczych w sytuacjach stresowych i uczą, jak minimalizować napięcie zarówno u pacjenta, jak i personelu.

Dlaczego to takie ważne?

Transport medyczny osób z niepełnosprawnością wymaga więcej niż tylko dostępności. Chodzi o ergonomię, empatię i praktyczne dostosowanie sprzętu oraz procedur. Każdy źle zaprojektowany uchwyt czy zbyt wąskie drzwi mogą oznaczać dodatkowe cierpienie lub wykluczenie. Showroom daje możliwość sprawdzenia tego w bezpiecznych warunkach i wprowadzenia realnych zmian.

Zaniedbania w transporcie medycznym mają konsekwencje nie tylko fizyczne, ale także psychiczne – osoby narażone na upokorzenia lub niebezpieczne sytuacje w trakcie przewozu często unikają dalszej pomocy medycznej, co prowadzi do pogorszenia stanu zdrowia. Stąd rosnąca potrzeba projektowania usług medycznych z udziałem samych zainteresowanych – osób z niepełnosprawnością.

Technologie, które wspierają zmiany

W nowoczesnych showroomach stosuje się m.in.:

  • Symulatory karetek – pozwalające odtworzyć warunki transportu pacjenta i testować różne konfiguracje sprzętu.
  • Systemy monitorowania ruchu – analizujące sposób przenoszenia pacjenta, by minimalizować ryzyko urazów.
  • Interaktywne panele edukacyjne – dla ratowników, opiekunów i projektantów, by mogli lepiej zrozumieć potrzeby osób z różnymi typami niepełnosprawności.
  • Czujniki nacisku i systemy VR – pomagające lepiej zrozumieć perspektywę pacjenta.

Te technologie nie tylko zwiększają bezpieczeństwo, ale również pozwalają projektować bardziej humanitarne i dostępne środowiska. Dzięki nim możliwe jest przetestowanie prototypów nowych rozwiązań jeszcze przed wdrożeniem ich do realnych karetek.

Kto korzysta z showroomów?

Z showroomów korzystają nie tylko ratownicy medyczni, ale też projektanci karetek, producenci sprzętu, lekarze, terapeuci i – co najważniejsze – same osoby z niepełnosprawnościami oraz ich opiekunowie. Ich udział jest kluczowy – to właśnie ich doświadczenia i potrzeby są punktem wyjścia do wprowadzania realnych usprawnień.

Co więcej, showroomy mogą stanowić inspirację dla decydentów i urzędników, którzy na co dzień nie mają kontaktu z barierami, jakich doświadczają osoby z niepełnosprawnościami. Dzięki wizytom w tych miejscach mogą lepiej zrozumieć, dlaczego potrzeba zmian systemowych i jak je skutecznie wdrażać.

Przełomowe zmiany w edukacji i projektowaniu

Showroomy stają się nie tylko miejscem testowania, ale również edukacji. Pokazują, jak wygląda podróż z perspektywy osoby z niepełnosprawnością i uczą empatii. To bezcenne doświadczenie dla każdego, kto pracuje w systemie ochrony zdrowia lub projektuje rozwiązania dla tej grupy społecznej.

Warto zaznaczyć, że showroomy umożliwiają także tworzenie nowych standardów w projektowaniu pojazdów medycznych. Mogą stać się punktem odniesienia przy przetargach publicznych lub aktualizacji norm technicznych.

Potrzeba upowszechnienia takich inicjatyw

Obecnie showroomy symulacyjne to wciąż rzadkość – pionierem w Polsce jest Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu przy współpracy z Fundacją Potrafię Pomóc. Tego typu inicjatywy powinny pojawić się w każdym większym mieście, bo mają potencjał, by realnie poprawić jakość życia tysięcy osób. Ich rozwój powinien być wspierany przez samorządy i instytucje zdrowia publicznego.

Potrzebujemy też zmian na poziomie legislacyjnym – wytycznych i rozporządzeń, które będą uwzględniać udział osób z niepełnosprawnością w projektowaniu usług medycznych. Tylko wtedy showroomy staną się elementem systemowych rozwiązań, a nie jedynie dobrymi praktykami.

Jak Ty możesz pomóc?

Każdy z nas ma wpływ. Udostępnienie tego artykułu, komentarz, rozmowa z lokalnym samorządowcem czy wsparcie organizacji działających na rzecz dostępności – to małe kroki, które mogą prowadzić do dużych zmian. Jeśli temat Cię poruszył – nie milcz.

 


Źródła:

 

Zdrowie kobiet z niepełnosprawnościami – niewidzialne bariery, realne konsekwencje

Kobieta na wózku inwalidzkim w placówce medycznej, patrząca na lekarza i inną osobę w tle. Zdjęcie symbolizuje bariery, z jakimi mierzą się kobiety z niepełnosprawnościami w dostępie do opieki zdrowotnej.

Wstęp

„Weszłam do gabinetu, ale lekarz od razu powiedział, że nie ma odpowiedniego sprzętu, żebym mogła się przebadać. Kazał mi szukać innego miejsca.” – tak zaczyna swoją historię Anna, kobieta z niepełnosprawnością ruchową, która od lat zmaga się z barierami w dostępie do opieki zdrowotnej. Niestety, jej doświadczenie nie jest odosobnione. Kobiety z niepełnosprawnościami często napotykają przeszkody, które sprawiają, że ich zdrowie staje się sprawą drugorzędną. Czy polski system ochrony zdrowia jest gotowy na ich potrzeby?

Według Rzecznika Praw Obywatelskich, kobiety z niepełnosprawnościami mają utrudniony dostęp do opieki ginekologicznej i położniczej, co prowadzi do poważnych zaniedbań zdrowotnych. Problemem jest nie tylko infrastruktura, ale także brak wiedzy i świadomości wśród personelu medycznego. Dodatkowo, niewłaściwe podejście lekarzy i niedostateczna liczba placówek dostosowanych do ich potrzeb sprawiają, że wiele kobiet rezygnuje z regularnych badań profilaktycznych, co może mieć poważne konsekwencje zdrowotne.

Zdrowie kobiet z niepełnosprawnościami – co jest problemem?

Brak odpowiedniego wsparcia psychologicznego może prowadzić do izolacji społecznej i pogorszenia jakości życia kobiet z niepełnosprawnościami. Wiele z nich unika wizyt lekarskich z powodu wcześniejszych złych doświadczeń, co negatywnie wpływa na ich zdrowie fizyczne i psychiczne. Problem nie dotyczy tylko dostępu do ginekologa, ale także innych dziedzin medycyny – od podstawowej opieki zdrowotnej po specjalistyczne badania diagnostyczne.

Dostęp do opieki zdrowotnej powinien być równy dla wszystkich, jednak w praktyce wygląda to zupełnie inaczej. Kobiety z niepełnosprawnościami napotykają liczne bariery, takie jak:

  • Brak dostosowanej infrastruktury – wiele gabinetów lekarskich, zwłaszcza ginekologicznych, nie posiada podnośników ani specjalistycznych foteli, co uniemożliwia wykonanie podstawowych badań.
  • Niewiedza i uprzedzenia lekarzy – wciąż zdarzają się sytuacje, gdy lekarze nie wiedzą, jak przeprowadzić badanie osoby z niepełnosprawnością, lub zakładają, że np. kobieta na wózku „nie potrzebuje” badań ginekologicznych.
  • Problemy w dostępie do badań profilaktycznych – mammografie, cytologie czy badania prenatalne bywają trudno dostępne dla kobiet z niepełnosprawnościami.
  • Zdrowie psychiczne – temat tabu – wiele kobiet z niepełnosprawnościami boryka się z depresją, lękiem czy PTSD, ale brakuje specjalistów dostosowanych do ich potrzeb. W efekcie pogłębia się problem wykluczenia społecznego i obniża jakość życia tych osób.
  • Brak równego traktowania – badania pokazują, że 77% kobiet z niepełnosprawnościami nie uczęszcza regularnie do ginekologa z powodu licznych barier.
  • Dodatkowe koszty – prywatne wizyty lekarskie, transport medyczny i sprzęt potrzebny do badań generują wysokie koszty, których system opieki zdrowotnej często nie pokrywa.

Czy inne kraje radzą sobie lepiej?

Na tle Europy Polska wypada przeciętnie, ale są kraje, które wdrożyły skuteczne rozwiązania:

  • Szwecja – specjalistyczne kliniki dla kobiet z niepełnosprawnościami, w których cały personel jest przeszkolony w zakresie ich obsługi.
  • Holandia – refundacja opieki ginekologicznej dostosowanej do potrzeb kobiet z niepełnosprawnościami.
  • Niemcy – wprowadzenie mobilnych gabinetów lekarskich, które dojeżdżają do pacjentek mających problemy z mobilnością.
  • Wielka Brytania – szkolenia dla lekarzy w zakresie komunikacji i badania pacjentek z niepełnosprawnościami.
  • Francja – finansowanie usług zdrowotnych dla kobiet z niepełnosprawnościami oraz bezpłatny dostęp do fizjoterapeutów i psychologów.

Jakie są możliwe rozwiązania?

Aby poprawić sytuację kobiet z niepełnosprawnościami w Polsce, konieczne są zmiany systemowe i społeczne:

  • Edukacja lekarzy i personelu medycznego – kursy i szkolenia powinny uwzględniać potrzeby pacjentek z niepełnosprawnościami.
  • Dostosowanie placówek medycznych – gabinety powinny posiadać odpowiedni sprzęt umożliwiający badania.
  • Lepszy dostęp do informacji – wiele kobiet nie wie, gdzie szukać pomocy. Potrzebne są kampanie informacyjne.
  • Wsparcie psychologiczne – dostępność terapii i wsparcia psychicznego dla kobiet z niepełnosprawnościami powinna być priorytetem.
  • Zmiany legislacyjne – konieczne jest wprowadzenie regulacji zobowiązujących placówki medyczne do dostosowania infrastruktury i szkoleń personelu.
  • Refundacja kosztów leczenia i badań – państwo powinno finansować transport medyczny i sprzęt diagnostyczny dla osób z niepełnosprawnościami.
  • Kampanie społeczne – zwiększanie świadomości na temat zdrowia kobiet z niepełnosprawnościami poprzez media i organizacje pozarządowe.

Podsumowanie

Brak dostępu do odpowiedniej opieki zdrowotnej może prowadzić do późnego wykrycia poważnych chorób, które mogłyby być leczone we wcześniejszym stadium. Opóźnienia w diagnozowaniu i leczeniu mogą znacząco wpłynąć na jakość życia oraz długość życia kobiet z niepełnosprawnościami. System opieki zdrowotnej musi dostosować swoje usługi do realnych potrzeb pacjentek, zapewniając im równy dostęp do diagnostyki, leczenia i profilaktyki.

Każda kobieta, niezależnie od swojej sprawności, powinna mieć równy dostęp do opieki zdrowotnej. Bariery, z jakimi mierzą się kobiety z niepełnosprawnościami, są realne, ale możliwe do przezwyciężenia – wystarczy wola zmian i świadomość problemu. Jeśli ten temat jest dla Ciebie ważny, podziel się artykułem i wesprzyj działania na rzecz dostępnej opieki zdrowotnej dla wszystkich! Jeśli znasz organizacje, które walczą o dostępność w ochronie zdrowia, wesprzyj ich działania lub podziel się tym tekstem, by zwiększyć świadomość problemu.

 


Źródła:

Brak dostępu do świadczeń zdrowotnych dla osób z niepełnosprawnościami – czy możemy to zmienić?

Pusty wózek inwalidzki zatrzymany u podnóża schodów, symbolizujący bariery architektoniczne utrudniające dostęp do placówek medycznych dla osób z niepełnosprawnościami.

Wstęp

Wyobraź sobie, że masz poważny problem zdrowotny i pilnie potrzebujesz wizyty u specjalisty. Anna, 35-letnia kobieta poruszająca się na wózku, przez miesiące szukała przychodni, która posiada dostosowany fotel ginekologiczny. Kiedy w końcu udało jej się znaleźć odpowiednie miejsce, okazało się, że brakowało tam podnośnika, co uniemożliwiło jej wykonanie podstawowego badania. Takie sytuacje to codzienność dla wielu osób z niepełnosprawnościami w Polsce.

Dzwonisz, umawiasz termin, a potem po prostu idziesz na wizytę. Proste? Dla wielu osób tak, ale dla tych z niepełnosprawnościami często oznacza to niemal niemożliwe do pokonania przeszkody – brak dostosowanych placówek, bariery komunikacyjne czy konieczność organizowania tłumacza na własną rękę. Jakie problemy napotykają pacjenci z niepełnosprawnościami w Polsce i co możemy zrobić, aby to zmienić?

Największe bariery w dostępie do opieki zdrowotnej

Według dostępnych raportów i relacji pacjentów, znaczna część placówek medycznych nadal nie spełnia standardów dostępności dla osób z niepełnosprawnościami. Wciąż wiele przychodni nie posiada podjazdów, wind czy dostosowanych toalet, co stanowi poważną barierę dla osób poruszających się na wózku. W wielu gabinetach brakuje także odpowiedniego sprzętu, takiego jak podnośniki czy fotele ginekologiczne dostosowane do potrzeb pacjentek z ograniczoną mobilnością.

1. Brak dostosowanej infrastruktury

Chociaż prawo zobowiązuje placówki do usuwania barier architektonicznych, rzeczywistość pokazuje, że nadal nie wszystkie spełniają te wymagania. Brak wind, podjazdów, dostosowanych łazienek czy szerokich drzwi powoduje, że osoby poruszające się na wózku często nie mogą skorzystać z podstawowej opieki medycznej.

2. Problemy w komunikacji

Piotr, osoba głucha, wspomina: „Każda wizyta u lekarza to dla mnie ogromny stres. Bez tłumacza języka migowego nie mogę w pełni wyjaśnić swojego problemu zdrowotnego. Czasem lekarze proszą mnie o komunikację na piśmie, ale to nie jest wystarczające do omówienia złożonych kwestii medycznych.”

Brak rozwiązań systemowych, takich jak zapewnienie tłumaczy języka migowego czy narzędzi wspomagających komunikację, sprawia, że osoby głuche i słabosłyszące często są zależne od pomocy bliskich. To narusza ich prawo do poufności informacji medycznych.

3. Niedostępność sprzętu medycznego

Brak dostosowanych foteli ginekologicznych, podnośników czy wag powoduje, że wiele badań diagnostycznych jest trudnych lub niemożliwych do wykonania. W konsekwencji może to prowadzić do opóźnienia w diagnozowaniu chorób i zaniedbania profilaktyki zdrowotnej, co może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia pacjentów.

4. Ograniczony dostęp do transportu medycznego

Osoby z niepełnosprawnościami często potrzebują specjalistycznego transportu, aby dotrzeć do placówki medycznej. Brak wystarczającej liczby karetek przystosowanych do przewozu pacjentów z niepełnosprawnościami oraz wysokie koszty prywatnych przewozów stanowią kolejne ograniczenie w dostępie do opieki zdrowotnej.

Jak możemy poprawić sytuację?

1. Programy dostępności

Rządowy program „Dostępność Plus dla Zdrowia” zakłada dostosowanie placówek do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, w tym zakup odpowiedniego sprzętu i szkolenie personelu. Placówki powinny aktywnie korzystać z tych funduszy, aby rzeczywiście poprawić dostępność.

2. Większa świadomość personelu medycznego

Szkolenia dla lekarzy i pielęgniarek w zakresie komunikacji z pacjentami z niepełnosprawnościami mogłyby znacząco poprawić jakość świadczonych usług. Wprowadzenie podstaw języka migowego i zasad komunikacji z osobami o różnych potrzebach powinno być standardem w edukacji medycznej.

3. Rozwiązania cyfrowe

Telemedycyna i e-rejestracja mogłyby ułatwić dostęp do specjalistów, ale systemy internetowe często nie są dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, np. brak wsparcia dla czytników ekranu.

Podsumowanie

Każdy z nas może przyczynić się do poprawy dostępności opieki zdrowotnej. Możemy zgłaszać placówki, które nie spełniają norm, wspierać inicjatywy społeczne i edukować na temat potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

Osoby z niepełnosprawnościami mają takie samo prawo do opieki zdrowotnej jak wszyscy inni. Podziel się tym artykułem – im więcej osób będzie świadomych problemu, tym większa szansa na zmiany!

 


Źródła: