Tag: ochrona prawna

Zmiany w Kodeksie karnym – większa ochrona osób z niepełnosprawnościami przed przestępstwami z nienawiści

Dwie dłonie różnych osób stykają się pięściami na tle tęczowej flagi, symbolizując solidarność i walkę z mową nienawiści wobec osób z niepełnosprawnościami oraz innych grup społecznych.

Czy kiedykolwiek byłeś świadkiem sytuacji, w której osoba z niepełnosprawnością została poniżona lub zaatakowana słownie? Niestety, takie incydenty wciąż się zdarzają. Ostatnie zmiany w polskim prawie mają na celu zwiększenie ochrony osób z niepełnosprawnościami przed mową nienawiści i przestępstwami z nienawiści.

Rozszerzenie ochrony prawnej – co się zmienia?

6 marca 2025 roku Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu karnego, która poszerza katalog przesłanek przestępstw z nienawiści. Dotychczas przepisy chroniły osoby przed przestępstwami motywowanymi uprzedzeniami ze względu na przynależność narodową, etniczną, rasową, wyznaniową bądź bezwyznaniowość. Nowe przepisy dodają do tego katalogu niepełnosprawność, wiek, płeć i orientację seksualną. Oznacza to, że przestępstwa motywowane uprzedzeniami wobec tych cech będą ścigane z urzędu, a nie w trybie prywatnoskargowym.

Zmiana ta jest istotna, ponieważ dotychczasowe przepisy nie obejmowały osób z niepełnosprawnościami jako grupy chronionej przed przestępstwami z nienawiści. W praktyce oznaczało to, że wiele przypadków aktów agresji słownej i fizycznej wobec osób z niepełnosprawnościami nie było traktowanych jako przestępstwa z nienawiści, a co za tym idzie – rzadziej dochodziło do skazania sprawców.

Surowsze kary za przestępstwa z nienawiści – co grozi sprawcom?

Zgodnie z nowelizacją, za stosowanie przemocy lub groźby bezprawnej z powodu niepełnosprawności, wieku, płci lub orientacji seksualnej grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Za nawoływanie do nienawiści oraz publiczne znieważenie z tych samych powodów przewidziano karę do 3 lat więzienia. Co istotne, nowelizacja obniża górną granicę kary z 3 do 2 lat pozbawienia wolności w przypadku znieważenia grupy ludności lub pojedynczej osoby.

Zmiany w prawie mają na celu nie tylko ukaranie sprawców, ale przede wszystkim odstraszanie potencjalnych przestępców i uświadamianie społeczeństwa, że przemoc wobec osób z niepełnosprawnościami nie może być tolerowana.

Reakcje społeczne i opinie ekspertów

Wprowadzone zmiany spotkały się z różnymi reakcjami. Rzecznik Praw Obywatelskich poparł nowelizację, podkreślając konieczność lepszej ochrony grup mniejszościowych narażonych na dyskryminację, w tym osób z niepełnosprawnościami.

Niektórzy eksperci zwracają uwagę na potencjalne wyzwania związane z interpretacją nowych przepisów. Zmiana sformułowania „z powodu jej przynależności” na „w związku z przynależnością” może rozszerzyć zakres kryminalizacji, obejmując sytuacje, w których osoby nieposiadające określonych cech mogą być uznane za pokrzywdzone.

Nie brakuje jednak także głosów krytycznych. Część środowisk prawniczych obawia się, że przepisy mogą prowadzić do nadużyć i ograniczania wolności słowa. Z kolei niektóre organizacje działające na rzecz osób z niepełnosprawnościami wskazują, że same regulacje prawne to za mało – konieczne są także kampanie edukacyjne oraz działania na rzecz zmiany postaw społecznych.

Przestępstwa z nienawiści wobec osób z niepełnosprawnościami – skala problemu

Z badań wynika, że osoby z niepełnosprawnościami znacznie częściej doświadczają agresji słownej i fizycznej niż osoby pełnosprawne. Raport RPO wskazuje, że nawet 70% osób z niepełnosprawnościami przynajmniej raz w życiu doświadczyło dyskryminacji lub mowy nienawiści. Najczęściej dochodzi do:

  • werbalnych ataków i poniżania w miejscach publicznych,
  • przemocy fizycznej,
  • hejtu w Internecie,
  • trudności w dostępie do usług z powodu stereotypów i uprzedzeń.

To pokazuje, jak ważne jest skuteczne egzekwowanie nowych przepisów i edukacja społeczeństwa na temat równego traktowania.

Jak możemy wspólnie przeciwdziałać mowie nienawiści?

Każdy z nas ma rolę w walce z mową nienawiści i dyskryminacją. Oto kilka kroków:

  • Edukacja – Poszerzajmy wiedzę na temat niepełnosprawności i uczmy się empatii.
  • Reagowanie – Nie bądźmy obojętni na przejawy mowy nienawiści.
  • Wsparcie – Okazujmy wsparcie osobom z niepełnosprawnościami, angażując się w inicjatywy promujące równość.
  • Promowanie pozytywnych postaw – Dzielmy się historiami sukcesów osób z niepełnosprawnościami, aby przełamywać stereotypy.

Podsumowanie

Nowelizacja Kodeksu karnego wprowadzająca surowsze kary za przestępstwa z nienawiści wobec osób z niepełnosprawnościami to ważny krok w stronę równości. Jednak same przepisy nie wystarczą – kluczowe jest ich skuteczne egzekwowanie oraz nasze codzienne zaangażowanie w promowanie szacunku, empatii i akceptacji. Każdy z nas może przyczynić się do pozytywnej zmiany, reagując na przejawy mowy nienawiści i wspierając osoby z niepełnosprawnościami.

 

Źródła:

Gdy system zawodzi: Czy osoba z niepełnosprawnością może liczyć na sprawiedliwość?

Statua Temidy symbolizująca prawo i sprawiedliwość

Wstęp

Wyobraź sobie, że zostajesz oskarżony o przestępstwo, którego nie popełniłeś. Twoja niewinność jest oczywista, brakuje dowodów, a zarzuty opierają się wyłącznie na niespójnych zeznaniach jednej osoby. Mimo to, sąd uznaje Cię za winnego i skazuje na karę więzienia. Brzmi jak scenariusz filmu? Niestety, to rzeczywistość, z jaką musiał zmierzyć się Mikołaj Rotnicki – osoba z poważną niepełnosprawnością wzroku, której życie zostało zniszczone przez błędy systemu.

Kim jest Mikołaj Rotnicki?

Mikołaj Rotnicki od dzieciństwa zmaga się z chorobą Stargardta, która powoduje postępującą utratę wzroku. Pomimo niepełnosprawności ukończył studia i angażował się w działalność społeczną, pomagając innym osobom z dysfunkcjami wzroku. Jako specjalista ds. dostępności współpracował z różnymi instytucjami, audytując ich strony internetowe oraz przestrzenie publiczne pod kątem przystosowania do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Był również pasjonatem sportów walki – choć sam nie mógł trenować, wspierał młodych zawodników, pomagając im zdobyć niezbędne wyposażenie.

Kontrowersyjne oskarżenie

W 2023 roku Rotnicki został oskarżony o nakłanianie 13-letniego chłopca do przygotowywania materiałów o charakterze seksualnym. Kluczowym dowodem w sprawie były zeznania nastolatka, które w trakcie postępowania kilkukrotnie się zmieniały. Mimo braku jakichkolwiek dowodów rzeczowych, sąd skazał Mikołaja na dwa lata więzienia, opierając wyrok wyłącznie na relacji chłopca.

Obrońca Rotnickiego, mecenas Waldemar Zapadka, podkreślał liczne niespójności w zeznaniach oraz całkowity brak fizycznych dowodów. Sprawa wywołała poruszenie w środowiskach walczących o prawa osób z niepełnosprawnościami, które alarmują, że przypadek Rotnickiego to przykład nierównego traktowania w systemie sprawiedliwości.

Wątpliwości wokół procesu

W sprawie pojawiło się wiele nieścisłości, które powinny skłonić sąd do głębszej analizy:

  • Zeznania chłopca zmieniały się na różnych etapach postępowania.
  • Brakowało dowodów elektronicznych potwierdzających jakikolwiek kontakt Rotnickiego z poszkodowanym.
  • Sąd odmówił przeprowadzenia dodatkowych ekspertyz, które mogłyby potwierdzić niewinność oskarżonego.
  • Nie wzięto pod uwagę niepełnosprawności Rotnickiego jako czynnika ograniczającego jego zdolność do popełnienia zarzucanego czynu.

Jak zauważa mecenas Katarzyna Nowak, specjalistka w zakresie praw osób z niepełnosprawnościami: „W tego typu sprawach konieczna jest dokładna analiza wszystkich okoliczności, a sądy często pomijają specyfikę funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami. Rotnicki powinien mieć zapewnioną pełną możliwość obrony, w tym wsparcie psychologiczne oraz dostęp do obiektywnych ekspertyz.”

Pierwszy wyrok został uchylony przez sąd apelacyjny z powodu poważnych błędów proceduralnych. Jednak w ponownym procesie, mimo nadal istniejących wątpliwości, Rotnicki ponownie został skazany.

Osoby z niepełnosprawnościami w polskim systemie prawnym

Sprawa Mikołaja Rotnickiego wpisuje się w szerszy problem – jak traktowane są osoby z niepełnosprawnościami w polskim systemie prawnym? W wielu przypadkach brakuje dostosowanych procedur, a stereotypowe podejście może prowadzić do błędnych osądów. Według raportu Rzecznika Praw Obywatelskich osoby z niepełnosprawnościami często spotykają się z:

  • utrudnionym dostępem do rzetelnej obrony,
  • niezrozumieniem ich specyficznych potrzeb przez sądy,
  • problemami w kontaktach z organami ścigania.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca uwagę, że sprawa Rotnickiego jest kolejnym przykładem na to, jak wadliwe procedury mogą doprowadzić do niesprawiedliwego wyroku. „Osoby z niepełnosprawnościami powinny mieć dostęp do mechanizmów ochronnych na każdym etapie postępowania” – podkreśla RPO.

Jak można zapobiec podobnym przypadkom?

Aby uniknąć kolejnych tragedii takich jak ta, konieczne są zmiany systemowe:

  1. Wprowadzenie jasnych wytycznych dla sądów – w jaki sposób prowadzić sprawy, w których oskarżony jest osobą z niepełnosprawnością.
  2. Obowiązkowe szkolenia dla sędziów i prokuratorów – w zakresie specyfiki funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami.
  3. Zwiększenie przejrzystości postępowań – tak, aby każdy oskarżony miał równe szanse na obronę.
  4. Monitorowanie spraw sądowych, w których uczestniczą osoby z niepełnosprawnościami – by unikać potencjalnych nadużyć.

Podsumowanie

Historia Mikołaja Rotnickiego to przestroga dla nas wszystkich. Nie chodzi jednak o to, by osoby z niepełnosprawnościami były traktowane pobłażliwie lub unikały odpowiedzialności za swoje czyny. Jeśli ktoś faktycznie popełnił przestępstwo, powinien ponieść konsekwencje. Jednak każdy zasługuje na uczciwy proces, w którym uwzględnione zostaną wszystkie okoliczności – w tym specyfika niepełnosprawności.

Czy zgadzasz się, że osoby z niepełnosprawnościami są traktowane niesprawiedliwie przez system? Podziel się swoją opinią w komentarzu! Twój głos może pomóc w zmianie rzeczywistości.

Twoje działania mogą pomóc w nagłośnieniu tej sprawy – udostępnij ten artykuł, skomentuj go lub wesprzyj organizacje walczące o prawa osób z niepełnosprawnościami.

 

Źródła:

Pay with Paypal
Sub Total:
Total:

Wprowadź swoją nazwę użytkownika lub adres e-mail. Otrzymasz link do utworzenia nowego hasła e-mailem.

Loading
Podany numer nie będzie nigdzie widoczny i jest potrzebny wyłącznie do weryfikacji Twojego konta. Na podany numer przyjdzie SMS z kodem weryfikacyjnym. Numer należy podać bez spacji i kresek, w formie ciągłej.

Hasło musi zawierać co najmniej: