Wstęp
Wyobraź sobie, że masz poważny problem zdrowotny i pilnie potrzebujesz wizyty u specjalisty. Anna, 35-letnia kobieta poruszająca się na wózku, przez miesiące szukała przychodni, która posiada dostosowany fotel ginekologiczny. Kiedy w końcu udało jej się znaleźć odpowiednie miejsce, okazało się, że brakowało tam podnośnika, co uniemożliwiło jej wykonanie podstawowego badania. Takie sytuacje to codzienność dla wielu osób z niepełnosprawnościami w Polsce.
Dzwonisz, umawiasz termin, a potem po prostu idziesz na wizytę. Proste? Dla wielu osób tak, ale dla tych z niepełnosprawnościami często oznacza to niemal niemożliwe do pokonania przeszkody – brak dostosowanych placówek, bariery komunikacyjne czy konieczność organizowania tłumacza na własną rękę. Jakie problemy napotykają pacjenci z niepełnosprawnościami w Polsce i co możemy zrobić, aby to zmienić?
Największe bariery w dostępie do opieki zdrowotnej
Według dostępnych raportów i relacji pacjentów, znaczna część placówek medycznych nadal nie spełnia standardów dostępności dla osób z niepełnosprawnościami. Wciąż wiele przychodni nie posiada podjazdów, wind czy dostosowanych toalet, co stanowi poważną barierę dla osób poruszających się na wózku. W wielu gabinetach brakuje także odpowiedniego sprzętu, takiego jak podnośniki czy fotele ginekologiczne dostosowane do potrzeb pacjentek z ograniczoną mobilnością.
1. Brak dostosowanej infrastruktury
Chociaż prawo zobowiązuje placówki do usuwania barier architektonicznych, rzeczywistość pokazuje, że nadal nie wszystkie spełniają te wymagania. Brak wind, podjazdów, dostosowanych łazienek czy szerokich drzwi powoduje, że osoby poruszające się na wózku często nie mogą skorzystać z podstawowej opieki medycznej.
2. Problemy w komunikacji
Piotr, osoba głucha, wspomina: “Każda wizyta u lekarza to dla mnie ogromny stres. Bez tłumacza języka migowego nie mogę w pełni wyjaśnić swojego problemu zdrowotnego. Czasem lekarze proszą mnie o komunikację na piśmie, ale to nie jest wystarczające do omówienia złożonych kwestii medycznych.”
Brak rozwiązań systemowych, takich jak zapewnienie tłumaczy języka migowego czy narzędzi wspomagających komunikację, sprawia, że osoby głuche i słabosłyszące często są zależne od pomocy bliskich. To narusza ich prawo do poufności informacji medycznych.
3. Niedostępność sprzętu medycznego
Brak dostosowanych foteli ginekologicznych, podnośników czy wag powoduje, że wiele badań diagnostycznych jest trudnych lub niemożliwych do wykonania. W konsekwencji może to prowadzić do opóźnienia w diagnozowaniu chorób i zaniedbania profilaktyki zdrowotnej, co może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia pacjentów.
4. Ograniczony dostęp do transportu medycznego
Osoby z niepełnosprawnościami często potrzebują specjalistycznego transportu, aby dotrzeć do placówki medycznej. Brak wystarczającej liczby karetek przystosowanych do przewozu pacjentów z niepełnosprawnościami oraz wysokie koszty prywatnych przewozów stanowią kolejne ograniczenie w dostępie do opieki zdrowotnej.
Jak możemy poprawić sytuację?
1. Programy dostępności
Rządowy program “Dostępność Plus dla Zdrowia” zakłada dostosowanie placówek do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, w tym zakup odpowiedniego sprzętu i szkolenie personelu. Placówki powinny aktywnie korzystać z tych funduszy, aby rzeczywiście poprawić dostępność.
2. Większa świadomość personelu medycznego
Szkolenia dla lekarzy i pielęgniarek w zakresie komunikacji z pacjentami z niepełnosprawnościami mogłyby znacząco poprawić jakość świadczonych usług. Wprowadzenie podstaw języka migowego i zasad komunikacji z osobami o różnych potrzebach powinno być standardem w edukacji medycznej.
3. Rozwiązania cyfrowe
Telemedycyna i e-rejestracja mogłyby ułatwić dostęp do specjalistów, ale systemy internetowe często nie są dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, np. brak wsparcia dla czytników ekranu.
Podsumowanie
Każdy z nas może przyczynić się do poprawy dostępności opieki zdrowotnej. Możemy zgłaszać placówki, które nie spełniają norm, wspierać inicjatywy społeczne i edukować na temat potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
Osoby z niepełnosprawnościami mają takie samo prawo do opieki zdrowotnej jak wszyscy inni. Podziel się tym artykułem – im więcej osób będzie świadomych problemu, tym większa szansa na zmiany!