W 2024 roku miał ruszyć rządowy program, który miał odciążyć tysiące opiekunów osób z niepełnosprawnościami. Miał być przełomem – realną pomocą w codzienności pełnej poświęceń. Zamiast wsparcia przyszło jednak rozczarowanie. 30 milionów złotych przeznaczonych na ten cel… przepadło bezpowrotnie. Jak do tego doszło?
Obietnice, które miały zmienić system
Program wsparcia dla opiekunów osób z niepełnosprawnościami był jednym z najbardziej oczekiwanych elementów polityki społecznej ostatnich lat. Po latach apelów środowisk i organizacji pozarządowych wreszcie pojawiła się zapowiedź konkretnego działania: dofinansowanie, szkolenia i usługi wytchnieniowe, które miały choć na chwilę ulżyć rodzinom.
Według zapowiedzi Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej środki miały trafić do samorządów jeszcze w pierwszej połowie roku. Gminy mogły ubiegać się o granty, które pozwoliłyby na finansowanie opieki zastępczej czy krótkoterminowego odciążenia dla opiekunów. Problem w tym, że – jak relacjonują media – procedury nie ruszyły na czas.
Zamiast pomocy przyszła cisza. Wnioski nie zostały rozpatrzone, a gminy nie wiedziały, czy mają przygotowywać projekty. W efekcie środki nie zostały rozdysponowane. Dla tysięcy rodzin był to kolejny znak, że państwo znów o nich zapomniało.
Biurokracja kontra codzienność opiekunów
Życie opiekuna osoby z niepełnosprawnością to nieustanna walka – z czasem, z przepisami, z brakiem zrozumienia. Dla wielu z nich nawet krótka chwila odpoczynku jest luksusem. Program, który miał zapewnić im tzw. opiekę wytchnieniową, był więc nadzieją na oddech.
Jak opisała „Polityka Senioralna”, gminy przez wiele miesięcy czekały na wytyczne z ministerstwa. Nie wiedziały, jakie dokumenty przygotować, jakie kryteria spełnić ani kiedy można rozpocząć nabór. Gdy wreszcie pojawiły się szczegóły – czas na ich realizację był zbyt krótki.
Przykład pani Anny z Mazowsza pokazuje, jak absurdalne bywa to zderzenie z biurokracją. Anna opiekuje się 38-letnim synem z niepełnosprawnością intelektualną. „Kiedy usłyszałam o programie, poczułam ulgę. Pomyślałam, że może wreszcie ktoś przyjdzie i pozwoli mi po prostu przespać noc” – mówi. Niestety, jej gmina nie zdążyła złożyć wniosku, bo nie otrzymała instrukcji na czas. Program się skończył, zanim w ogóle zdążył wystartować.
30 milionów złotych, które zniknęły z kont
Według ustaleń OKO.press, z puli 30 milionów złotych przeznaczonych na wsparcie dla opiekunów nie wykorzystano ani złotówki. Ministerstwo nie podpisało umów z samorządami, przez co środki – zgodnie z zasadami budżetowymi – wróciły do kasy państwa.
To nie tylko kwestia błędu administracyjnego. To realna strata dla tysięcy rodzin, które mogły z tych pieniędzy skorzystać. Dla opiekunów to kolejne potwierdzenie, że w oczach państwa ich praca wciąż jest niewidzialna. Jak zauważyła jedna z organizacji pozarządowych: „Nie można budować systemu wsparcia, jeśli nie ma się odwagi słuchać tych, którzy go potrzebują.”
Reakcje środowiska były jednoznaczne. W sieci pojawiły się setki komentarzy opiekunów, którzy pisali o poczuciu upokorzenia i zmarnowanych nadziejach. Niektórzy zastanawiają się, czy to był tylko przypadek, czy też wynik braku kompetencji urzędników.
Co dalej? Wnioski z porażki systemu
Jak zauważa „Polityka Senioralna”, porażka programu pokazuje głębszy problem: brak spójnej strategii wobec osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin. Polska polityka społeczna często reaguje doraźnie, bez długofalowego planu.
Eksperci wskazują trzy kluczowe przyczyny tej sytuacji:
-
Brak koordynacji między resortami i samorządami.
-
Niedostateczna komunikacja z organizacjami społecznymi.
-
Brak realnych konsultacji z samymi opiekunami.
W wielu krajach Unii Europejskiej funkcjonują rozwiązania, które mogłyby być inspiracją. W Hiszpanii czy Niemczech istnieją systemy „bonów opiekuńczych”, które można elastycznie wykorzystać na zastępstwo w domu, rehabilitację lub szkolenia. W Polsce natomiast każdy program jest próbą od nowa, często bez analizy poprzednich błędów.
Głos, który nie może zamilknąć
W całej tej historii najbardziej uderza jedno: nikt nie przeprosił. Nie było komunikatu wyjaśniającego, co poszło nie tak, ani informacji, czy środki zostaną przywrócone w kolejnym roku. Dla wielu rodzin to nie jest tylko kwestia pieniędzy – to kwestia godności.
Opiekunowie osób z niepełnosprawnościami tworzą cichy filar systemu opieki. Bez ich pracy państwo musiałoby wydawać miliardy na instytucje zastępcze. Tymczasem ich głos wciąż jest pomijany w publicznej debacie.
„Nie potrzebujemy współczucia, potrzebujemy zrozumienia i szacunku” – powiedziała jedna z opiekunek cytowana przez OKO.press.
Jak oceniasz działanie tego programu? Czy Twoja rodzina próbowała z niego skorzystać?
Podziel się swoim doświadczeniem w komentarzu – każda historia ma znaczenie.
Podsumowanie – najważniejsze wnioski
-
30 mln zł niewykorzystanych środków to zmarnowana szansa dla tysięcy rodzin.
-
Biurokracja i opóźnienia zniszczyły potencjalnie dobry program.
-
Brak odpowiedzialności i komunikacji w resortach to systemowy problem.
-
Potrzebne są trwałe rozwiązania, a nie doraźne akcje.
-
Głos opiekunów musi być słyszany w procesie decyzyjnym.
FAQ
1. Dlaczego program wsparcia nie zadziałał?
Z powodu opóźnień w przekazywaniu informacji do samorządów i braku podpisanych umów.
2. Czy środki można jeszcze wykorzystać?
Nie. Pieniądze wróciły do budżetu państwa i nie zostały przeniesione na kolejny rok.
3. Czy planowane są nowe formy pomocy?
Według zapowiedzi resortu – tak, ale brak szczegółów. Organizacje apelują o konsultacje społeczne.
4. Co mogą zrobić opiekunowie teraz?
Nagłaśniać problem, wspierać się w grupach i monitorować działania rządu oraz samorządów.
Źródła
-
Polityka Senioralna – „Porażka na całej linii” – opis niewykorzystania środków i komentarze ekspertów.
-
OKO.press – „Zmarnowane 30 mln dla opiekunów osób z niepełnosprawnościami” – analiza przyczyn błędu i braków proceduralnych.
-
Onet/OKO.press – „Wielka porażka – zakończył się rządowy program wsparcia opiekunów” – kontekst społeczny i reakcje środowisk opiekunów.
💜 Wesprzyj nas, jeśli możesz
Działamy już ponad 20 lat – tworzymy miejsce spotkań, rozmów i wsparcia dla wszystkich, którym bliska jest empatia i otwartość.
Portal jest całkowicie bezpłatny, a rozwija się dzięki osobom, które chcą pomóc nam dalej działać.
☕ buycoffee.to/ipon • 💙 patronite.pl/ipon
Dziękujemy za każdą kawkę i dobre słowo. Razem możemy więcej. 💫
