Wyobraź sobie, że prosisz o rehabilitację, mieszkanie bez barier i pomoc psychologiczną. Zamiast tego słyszysz pytanie, czy wolisz zakończyć życie. Ten tekst łączy analizę i ludzkie historie, by pokazać, jak program MAID działa z perspektywy osób z niepełnosprawnościami – i jakie emocje wywołuje u nich i ich bliskich.
Gdy system zawodzi – historie z kanadyjskich placówek
W ostatnich latach w Kanadzie coraz częściej pojawiają się doniesienia o przypadkach, gdy osoby z niepełnosprawnościami proszą o pomoc, a słyszą propozycję eutanazji. Media przedstawiają to jako dramatyczny znak czasu – kiedy współczucie myli się z rezygnacją.
W materiale Frondy opisano mężczyznę, który chciał żyć, lecz szpital kilkukrotnie sugerował mu „opcję” wspomaganego samobójstwa. Artykuł nie ujawnia jego nazwiska, a żadna z dużych redakcji nie potwierdziła tożsamości tej osoby – mimo to historia poruszyła wielu czytelników.
CBN News przytacza z kolei przypadek kobiety w kryzysie psychicznym, która zgłosiła się po pomoc, ale z powodu braku miejsc w szpitalu usłyszała propozycję eutanazji.
W raporcie PBS kanadyjscy lekarze i pielęgniarki przyznają, że coraz częściej muszą rozmawiać o MAID z pacjentami, którzy po prostu czują się zmęczeni życiem. Nie zawsze z powodu bólu – czasem przez samotność, ubóstwo i brak wsparcia.
The Telegraph opisuje kobietę po amputacjach, która chciała operacji rekonstrukcyjnej. Zamiast pomocy usłyszała, że „istnieje alternatywa w postaci MAID”. Z kolei BBC i BBC News zwracają uwagę, że podobne przypadki przestają być wyjątkiem.
W tle tych historii pojawia się jeden wspólny motyw – poczucie, że życie osoby chorej staje się zbyt „kosztowne”, a śmierć zbyt łatwo dostępna.
MAID w praktyce – prawo wyboru czy presja ekonomiczna
Program MAID (Medical Assistance in Dying) został wprowadzony w Kanadzie w 2016 roku. Miał być humanitarnym rozwiązaniem dla osób z nieuleczalnymi chorobami. Z czasem jednak kryteria poszerzano – dziś obejmują także pacjentów, których śmierć nie jest bliska, ale cierpienie uznano za nie do zniesienia.
Według danych rządowych z 2023 roku wykonano 15 343 procedury MAID, co stanowi ok. 4,7% wszystkich zgonów w Kanadzie. Liczba ta wzrosła o ok. 15,8% w porównaniu z rokiem 2022. Odnotowano także 19 660 zapytań o MAID – część z nich zakończyła się rezygnacją, odrzuceniem lub brakiem kwalifikacji. To pokazuje, jak szybko zmienia się społeczna i medyczna skala zjawiska.
Raporty PBS i BBC wskazują, że część pacjentów zgłasza się do MAID nie z powodu choroby terminalnej, lecz z powodu braku dostępu do rehabilitacji, terapii bólu czy opieki środowiskowej. To nie jest „wybór”, lecz efekt systemowego zaniedbania.
The Telegraph podaje, że koszt opieki nad osobą z niepełnosprawnością w Kanadzie może sięgać 60 000 CAD rocznie (ok. 180 000 zł), podczas gdy procedura MAID to wydatek około 2 000 CAD (ok. 6 000 zł). To nie są tylko liczby – to twarde tło dla dramatycznych decyzji.
Głos osób z niepełnosprawnościami – prawo do życia, nie do śmierci
Wielu aktywistów mówi wprost: „Nie potrzebujemy łatwiejszego dostępu do śmierci, tylko trudniejszego do rezygnacji z życia”.
Osoby z niepełnosprawnościami chcą przede wszystkim empatii, realnego wsparcia i poczucia, że ich życie ma wartość.
Jak zauważa BBC News, dla wielu osób największym cierpieniem nie jest choroba, lecz poczucie bycia ciężarem. W takich momentach propozycja eutanazji może być odbierana nie jako gest współczucia, ale jako komunikat: „Twoje życie jest zbyt trudne, by je ratować”.
Jednocześnie coraz więcej lekarzy zwraca uwagę, że w ich decyzjach zaczyna się pojawiać ekonomiczny cień. Gdy system jest przeciążony, opcja MAID bywa logistycznie łatwiejsza niż zapewnienie długofalowej opieki.
Średni miesięczny koszt opieki długoterminowej (LTC) w Kanadzie w 2024 roku wynosił od 1 300 do 4 000 CAD (ok. 3 900–12 000 zł) w zależności od prowincji.
-
Ontario: 2 036–2 909 CAD/miesiąc (ok. 6 100–8 700 zł)
-
Kolumbia Brytyjska: do 3 974 CAD/miesiąc (ok. 11 900 zł)
-
Quebec: 1 333–2 142 CAD/miesiąc (ok. 4 000–6 400 zł)
Najdroższe placówki prywatne kosztują 6 000–15 000 CAD/miesiąc (ok. 18 000–45 000 zł).
Dodatkowo opieka domowa to 25–75 CAD za godzinę (ok. 75–225 zł).
Takie liczby pokazują, że problem nie tkwi tylko w decyzjach jednostek, ale w systemie, który nie zawsze zapewnia realną alternatywę.
Granica między współczuciem a rezygnacją – refleksja etyczna
Czy można mówić o wolnym wyborze, jeśli alternatywy są nieosiągalne?
Wolność nie polega na tym, że można odejść, lecz na tym, że można żyć z pomocą.
Wielu Kanadyjczyków uważa, że MAID stał się „zbyt łatwy” – a to, co miało być wyjątkiem, powoli staje się rutyną.
Dla osób z niepełnosprawnościami oznacza to nowy lęk: że zamiast pytań o leczenie będą słyszeć pytania o gotowość do śmierci.
Z perspektywy etycznej granica między empatią a rezygnacją jest bardzo cienka. Społeczeństwo, które uznaje śmierć za tańszą od życia, traci moralny kompas.
Przykład z życia
Sarah, 46 lat, po amputacji i przewlekłym bólu, mieszka w starej kamienicy w Toronto, w prowincji Ontario. Jej mieszkanie na trzecim piętrze bez windy sprawia, że każdy wyjazd na rehabilitację jest ogromnym wysiłkiem.
Kiedy trafia do szpitala z powodu komplikacji, słyszy od jednego z lekarzy, że może rozważyć MAID – wspomagane odejście z życia.
Ale kilka dni później spotyka innego lekarza, który spokojnie mówi: „Spróbujmy wszystkiego, zanim uznamy, że nic już nie zostało.”
Te słowa stają się początkiem małej, ale znaczącej zmiany.
Dzięki pomocy pracownika socjalnego z organizacji March of Dimes Canada, Sarah otrzymuje dofinansowanie do przeprowadzki na parter. Lokalna wspólnota parafialna organizuje dla niej transport na wizyty lekarskie, a sąsiedzi z nowego budynku pomagają w codziennych zakupach.
Po kilku tygodniach Sarah zaczyna mówić o planach – o powrocie do wolontariatu i o tym, że chciałaby znów malować.
To nie cud – to zwykła obecność ludzi, którzy nie przestali wierzyć w sens opieki i drugiej szansy.
Jak wspierać zamiast żegnać
-
Rozmawiać – słuchać bez przerywania i ocen.
-
Łączyć siły – lekarze, terapeuci, rodzina, asystenci osobowi.
-
Korzystać z pomocy publicznej i NGO – programy wsparcia, dotacje mieszkaniowe, transport medyczny.
-
Wzmacniać relacje – empatia i towarzyszenie zmieniają więcej niż leki.
-
Domagać się dostępności – bo każda bariera architektoniczna czy systemowa to cichy komunikat: „nie jesteś ważny”.
Podsumowanie
-
Eutanazja nie może zastąpić troski – ma być ostatecznością, nie rozwiązaniem problemów systemowych.
-
Dane z 2023 roku pokazują, że liczba procedur MAID rośnie szybciej niż dostępność opieki.
-
Koszty opieki długoterminowej w Kanadzie są wysokie, ale to inwestycja w życie, nie wydatek.
-
Osoby z niepełnosprawnościami potrzebują nie litości, ale równych szans i realnego wsparcia.
-
Współczucie nie polega na zgodzie na śmierć, lecz na gotowości do towarzyszenia w życiu.
FAQ
Czy osoby z niepełnosprawnościami mogą korzystać z MAID?
Tak, jeśli spełniają kryteria prawne i medyczne. Problem pojawia się, gdy procedura staje się alternatywą dla niewydolnego systemu.
Dlaczego rośnie liczba przypadków MAID?
Między innymi przez rozszerzanie kryteriów i brak równoległego rozwoju usług wsparcia. W 2023 roku procedury MAID stanowiły 4,7% wszystkich zgonów.
Czy eutanazja to wyraz wolności?
Tylko wtedy, gdy poprzedza ją dostęp do leczenia, opieki i wsparcia. W przeciwnym razie to raczej sygnał braku wyboru.
Jak wspierać bliską osobę w kryzysie?
Nie oceniać, tylko towarzyszyć. Pomóc zorganizować opiekę, skontaktować się z psychologiem, porozmawiać o małych krokach i nadziei.
Jak Ty postrzegasz granicę między współczuciem a rezygnacją z życia?
Podziel się swoją opinią w komentarzu – Twój głos ma znaczenie.
Źródła
-
Fronda – Niepełnosprawny Kanadyjczyk chce żyć, szpital uparcie oferuje mu wspomagane samobójstwo
-
PBS – Health Care Workers Grappling with Euthanasia Requests
Wszystkie dane liczbowe i statystyczne w artykule pochodzą z najnowszych raportów rządowych Kanady i źródeł medialnych z 2023–2025 roku.
💜 Wesprzyj nas, jeśli możesz
Działamy już ponad 20 lat – tworzymy miejsce spotkań, rozmów i wsparcia dla wszystkich, którym bliska jest empatia i otwartość.
Portal jest całkowicie bezpłatny, a rozwija się dzięki osobom, które chcą pomóc nam dalej działać.
☕ buycoffee.to/ipon • 💙 patronite.pl/ipon
Dziękujemy za każdą kawkę i dobre słowo. Razem możemy więcej. 💫
