Dlaczego młodzi sportowcy w różnych regionach Polski otrzymują różne wsparcie finansowe za te same osiągnięcia? Brak jednolitych wytycznych w przyznawaniu stypendiów sportowych przez samorządy prowadzi do nierówności, które mogą zniechęcać młode talenty do dalszego rozwoju i kariery sportowej.
Zróżnicowane podejście samorządów do stypendiów sportowych
Zgodnie z art. 31 ustawy o sporcie, jednostki samorządu terytorialnego mają możliwość ustanawiania i finansowania okresowych stypendiów sportowych dla osób fizycznych za osiągnięte wyniki sportowe. Oznacza to, że każdy samorząd może samodzielnie określać zasady przyznawania takich stypendiów, co prowadzi do dużego zróżnicowania w wysokości i kryteriach ich przyznawania.
Niektóre gminy i powiaty oferują wysokie świadczenia nawet dla młodych zawodników, podczas gdy w innych regionach wsparcie jest symboliczne lub nie istnieje wcale. Największy problem dotyczy sportowców z niepełnosprawnościami, którzy często otrzymują niższe stypendia niż ich pełnosprawni koledzy, mimo że reprezentują Polskę na międzynarodowych zawodach.
Według raportu Fundacji Avalon, ponad 70% młodych sportowców z niepełnosprawnościami nie otrzymuje żadnego wsparcia finansowego na rozwój kariery. Zdarza się nawet, że zawodnicy przenoszą się do klubów w innych gminach, gdzie system stypendialny jest bardziej przyjazny.
Brak ogólnopolskiego systemu wsparcia dla sportowców z niepełnosprawnościami
Jednym z kluczowych problemów jest brak jednolitych standardów, które regulowałyby system wsparcia dla sportowców z niepełnosprawnościami na poziomie krajowym. Przykładem jest sytuacja w m.st. Warszawie, gdzie młodzieżowe stypendia sportowe nie obejmują zawodników z niepełnosprawnościami, ponieważ System Sportu Młodzieżowego (SSM) nie uwzględnia współzawodnictwa dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami.
Taka sytuacja sprawia, że młodzi sportowcy z niepełnosprawnościami mają znacznie utrudniony dostęp do finansowania, co prowadzi do braku równości szans i może skutecznie zniechęcać ich do dalszego rozwoju.
Konsekwencje braku jednolitych przepisów
Nierówności w systemie stypendialnym mają poważne konsekwencje:
- Ograniczone możliwości rozwoju młodych sportowców, szczególnie tych z niepełnosprawnościami.
- Migracja talentów – zawodnicy zmieniają kluby i gminy w poszukiwaniu lepszych warunków.
- Brak spójnej polityki wsparcia sportowego na poziomie krajowym.
- Utrudnienia w przygotowaniach do międzynarodowych zawodów, w tym igrzysk paraolimpijskich.
Potrzeba jednolitych standardów
Aby zapewnić równe traktowanie wszystkich sportowców, niezależnie od ich miejsca zamieszkania czy sprawności, konieczne jest wprowadzenie jednolitych standardów przyznawania stypendiów sportowych.
Propozycje zmian:
- Utworzenie wojewódzkich rad paralimpijskich, które mogłyby wypracować jednolite kryteria na poziomie regionalnym.
- Uwzględnienie sportowców z niepełnosprawnościami w Systemie Sportu Młodzieżowego (SSM).
- Stworzenie ogólnopolskiego funduszu stypendialnego dla młodych sportowców, który zapewniłby równe szanse w dostępie do finansowania.
- Zobowiązanie samorządów do przestrzegania minimalnych standardów w wysokości i dostępności stypendiów sportowych.
Jakie są możliwe źródła finansowania?
Wprowadzenie jednolitych zasad w przyznawaniu stypendiów sportowych wymaga odpowiednich funduszy. Możliwe źródła finansowania mogą obejmować:
- Budżety wojewódzkie i gminne – samorządy mogą przeznaczyć określoną część środków na wsparcie sportowców.
- Fundusze ministerialne – Ministerstwo Sportu i Turystyki mogłoby stworzyć ogólnopolski program stypendialny dla młodych talentów.
- Środki unijne – Programy europejskie mogą stanowić dodatkowe wsparcie w finansowaniu sportu młodzieżowego.
- Partnerstwa publiczno-prywatne – Współpraca z firmami i sponsorami sportowymi mogłaby zapewnić dodatkowe fundusze na stypendia.
Wzorce z innych krajów
W niektórych krajach europejskich systemy stypendialne są bardziej uregulowane. Przykłady dobrych praktyk obejmują:
- Wielką Brytanię, gdzie działa centralny system wsparcia sportowców finansowany przez rząd i organizacje charytatywne.
- Niemcy, gdzie sportowcy na różnych szczeblach otrzymują dofinansowanie zależne od wyników i potencjału.
- Francję, która oferuje sportowcom równy dostęp do finansowania na poziomie regionalnym i krajowym.
Warto, aby Polska czerpała inspirację z tych rozwiązań, dostosowując je do własnych warunków.
Podsumowanie
Brak jednolitych wytycznych w przyznawaniu stypendiów sportowych przez samorządy prowadzi do nierówności i może zniechęcać młodych sportowców do dalszego rozwoju. Wprowadzenie ogólnopolskich standardów oraz uwzględnienie potrzeb sportowców z niepełnosprawnościami w systemach wsparcia jest kluczowe dla zapewnienia równości i promowania talentów sportowych w całym kraju.
Źródła:
- Stypendia dla sportowców bez jednolitych wytycznych w samorządach
- Dostęp młodych sportowców z niepełnosprawnościami do stypendiów
- Interpelacja nr 7341 – Sejm RP
- Prawne aspekty ustanawiania i finansowania stypendium sportowego
- Stypendia za osiągnięcia naukowe i sportowe
